زعفران كلاله گياه گل دهنده Crocus sativus Linn (Iridaceae) است و به طور گسترده در كشورهاي گرمسيري و نيمه گرمسيري براي اهداف مختلف مثل مصارف خانگي و دارويي استفاده ميشود. كلمه زعفران از واژه عربي za'faran گرفته شده است كه به زرد ترجمه ميشود. رنگ، عطر و طعم بي نظير و ساير خواص زعفران در سراسر جهان شهرت دارد.
زعفران حاوي بيش از 150 تركيب فرار و عطر ساز است. بوي شديد زعفران به دليل تركيبات فرار موجود در آن است. همچنين زعفران داراي بسياري از مواد غير فرار مانند كاروتنوئيدها، زاگزانتين، آلفا، بتا و گاما، كاروتنها و ليكوپن است. برخي از اجزاي مشخص زعفران رنگ، طعم و بوي خاص آن را به زعفران مي بخشد. آنها كروسينها هستند كه مسئول رنگ زعفران بودهاند. پيكروكروسين مسئول طعم تلخ آن و سافرانال مسئول بو و رايحه آن است.
فوايد زعفران براي سلامتي
خواص درماني بالقوه زعفران و تركيبات آن در برابر سرطان، افسردگي، اضطراب، اختلال نعوظ، ديابت، بيماري قلبي و درمان زخم برجسته است. زعفران باعث بهبود وضعيت مهارتهاي يادگيري و حافظه ميشود. علاوه بر كروسين و پيكروكروسين، تركيبات شيميايي ديگري مانند آنتوسيانين، فلاونوئيدها، ويتامينهاي ريبوفلاوين و تيامين، اسيدهاي آمينه، پروتئينها، نشاسته و مواد معدني در زعفران يافت شده است.
فوايد زعفران براي پوست
از زعفران براي روشن شدن رنگ پوست استفاده ميشود. صورت خود را بشوييد و با يك پارچه خشك تميز پاك كنيد. صورت را با 1 قاشق چايخوري پودر چوب صندل، 2 تا 3 رشته زعفران و 2 قاشق شير اسكراب كنيد. شما ميتوانيد از اين تركيب به عنوان ماسك صورت استفاده كنيد و بعد از 20 دقيقه بشوييد. همچنين ميتوانيد دانههاي آفتابگردان را در آب و زعفران و شير خيس كرده و به صورت خمير ماسك صورت درست كنيد.
چرا زعفران ضد سرطان است؟
زعفران منبع غني از كاروتنوئيدها است و به عنوان خاصيت ضد سرطاني و ضد توموري شناخته شده است. زعفران رشد سلولهاي توموري را مهار ميكند. يافتههاي مختلف نشان ميدهد كه روابط مثبت بين كاروتنوئيدهاي موجود در زعفران و اثر مهار كننده آن بر رشد سنتز DNA اثبات شده است.
خواص ضد تكثير عصاره زعفران و كروسين در برابر سرطان پروستات انسان و سلولهاي HL-60 لوسمي انساني گزارش شده است. محققان به اين نتيجه رسيدند كه كروسين از تكثير سلولي مربوطه جلوگيري كرده و پيشرفت چرخه سلولي را متوقف كرده است.
انواع زعفران ضعف حافظه را بهبود ميبخشد
نشان داده شده است كه زعفران از تجمع و رسوب مولكولهاي پروتئين كه در مغز جمع ميشوند و باعث آلزايمر ميشوند، جلوگيري ميكند. فعاليت آنتي اكسيداني عصاره زعفران و كروسين از اختلال حافظه ناشي از اثر استرس مزمن جلوگيري كرده است.
زعفران گياهي ضد ديابت
فوايد زعفران به ميزان قابل توجهي انسولين سرم را افزايش داده و سطح گلوكز خون را كاهش ميدهد. هنگامي كه عصاره متانولي زعفران به يك موش داده ميشود، به طور قابل توجهي سطح گلوكز خون ناشتا و HbA1c را كاهش ميدهد. همچنين ميزان انسولين خون را افزايش داده و بدون اين كه بر عملكرد كليه و كبد تأثير بگذارد اين كار را انجام ميدهد.
منابع :